kiedy Miedzianka nazywała się Kupferberg

... była małym, najmniejszym w Niemczech, ale starym i z tradycjami górniczymi miasteczkiem.
Jego historia sięga XII wieku, kiedy to odkryte zostają tu pierwsze złoża srebra.
Dwa wieki później Kupferberg słynie już z wydobycia tego kruszcu, a dwa następne - jako  miejsce wydobycia miedzi.
Dość powiedzieć, że jest tu ok. 160 szybów i sztolni.
Niestety, pod koniec tego samego XVI wieku złoża ulegają wyczerpaniu, kopalnie zostają zamknięte, okres prosperity kończy się.
Reaktywacja górnictwa następuje jakieś sto lat później, złoża znów wydają się być obiecujące, ale pozory mylą, bogate nie są, wydobycie staje się koniec końców nieopłacalne.
Ostatni szyb zostaje zamknięty w latach dwudziestych XX wieku, a Kupferberg usiłuje zaistnieć jako  miejscowość turystyczna z klimatem, znakomitą wodą i piwem, najlepszym w okolicy.
 Ale -

"Góra, na której szczycie stoi Kupferberg, jest podziurawiona jak rzeszoto.
Przez całe stulecia drążono w jej wnętrzu tunele, które teraz - niezabezpieczone - zaczynają się zapadać i zagrażać temu, co znajduje się powyżej.
Szalunek w starych sztolniach zamienia się w próchno i już nikt przy zdrowych zmysłach nie wejdzie do środka (..).
O zabezpieczeniu starych szybów nie może być więc mowy.(...)

Po raz pierwszy (.) ziemia zapada się pod budynkiem kuźni Preusa i kupca Reimanna.
Powstaje krater tak duży, że zmieściłaby się w nim furmanka.Także w szeregu domów (..) utworzyła się rysa na murach spowodowana zapadnięciem się sztolni.
Ta rysa to dopiero początek."

 

Ale -

kiedy w 1945 roku następuje tu Polska, miasteczko jest nietknięte zawieruchą wojenną, a domy stoją jak stały, w niektórych mieszkają jeszcze ich właściciele, którzy powoli i po cichu będą stąd wyjeżdżać.

Kupferberg zostaje Miedzianką i wsią.

Za chwilę przyjadą Rosjanie i zacznie się następna odsłona górniczej historii.
Tym, czego Rosjanie szukają i co znajdują,  jest uran.
600 ton rud uranu wydobyte do 1952 r. wędruje w całości do ZSSR.
Oczywiście w kopalniach pracują Polacy, oczywiście cała rzecz objęta jest ścisłą tajemnicą.
Miasteczko, przepraszam, wieś rozkwita, Rosjanie nie płacą źle, więc chętnych nie brakuje, mimo zagrożenia zdrowia i życia.
W najlepszym okresie mieszka w Miedziance i pracuje 3000 osób, jak nigdy dotąd.
W 1953, rok po zamknięciu kopalni, nieczynne szyby i sztolnie kartują wrocławscy studenci geologii.Uranu już nie ma, jest, znów - miedź.
Potrwa kilka miesięcy, zanim okaże się, że znowu Miedzianka obiecywała więcej niż miała i wydobycie kończy się, tym razem na zawsze i ostatecznie.

Powoli Miedzianka pustoszeje.
Z trzech tysięcy mieszkańców robi się trzystu,  przez moment władze mają pomysł zasiedlenia wsi emerytami, ale kończy się na pomyśle, bo choć kilka wyremontowanych domów wygląda pięknie, to okazuje się, że stoją na bardzo niepewnym gruncie, osuwiska i kratery powstają tu niemal każdego dnia.
W 1968 do Miedzianki zjeżdżają filmowcy, będą tu kręcić "Czterech pancernych" - miasteczko wygląda, jakby było świeżo zbombardowane, miasteczko, na które w czasie wojny nie spadła ani jedna bomba!
Nocą domy "wydają mrożące krew w żyłach odgłosy, zgrzytają, trzaskają, jęczą.Ludzie mówią wtedy, że domy zaczynają śpiewać."

Jest źle, jest niebezpiecznie.

Popada w ruinę pałac, wali się ewangelicki kościół.
Któregoś dnia 1974 roku przyjeżdżają żołnierze i podkładają podeń ładunki i z kościoła zostaje kupka gruzu.
Ostatecznie zapada decyzja o wysiedleniu mieszkańców, mimo że nie wszyscy chcą stąd wyjechać.
Niektórzy wyprowadzą się do sąsiednich Janowic Wielkich, większość zasiedli nowo wybudowane na Zabobrzu w Jeleniej Górze bloki.

13 maja 1972 r. zostaje podpisana decyzja o likwidacji Miedzianki.

..........................................

Szukałam w necie zdjęć Miedzianki - nie ma.
Są - zdjęcia Kupferbergu.

Może mieszkańcy Miedzianki nie przeczuli, jaka wartość nie tylko sentymentalną, ale i historyczną miałyby te zdjęcia?Tak, jak mają te z czasów niemieckich?

Kiedy byliśmy teraz w Miedziance jeden z jej mieszkańców - bo jak pisałam, Miedzianki nie ma, ale przecież jest, więc i mieszkańcy są - pokazał nam kilka zdjęć, ale z czasów przed II wojną światową.

Ostatnie zdjęcie zostało zrobione w 1967 r.;
pokazuje zachowany do dziś budynek dawnej gospody, kuźnię i szkołę katolicką.

Zdjęcie czarno-białe skopiowałam z artykułu, który polecam, ale które pochodzi, jak sądzę, podobnie jak wszystkie inne dostępne, ze strony p.Heinza Kornemanna, poświęconej Kupferbergowi/Miedziance.
To arcyciekawa strona, bo nie tylko znaleźć tam można wiele archiwalnych zdjęć, ale i skrót powieści H.Kornemanna, której akcja toczy się właśnie w przedwojennej Miedziance.

Znalazłam tam również, w księdze gości, korespondencję autora strony z Filipem Springerem, autorem znakomitej książki, z której wszystkie informacje i obydwa cytaty zaczerpnęłam, mianowicie "Miedzianka - historia znikania".

Springer jest jednym z dziesięciu kandydatów do tegorocznej nagrody im.Kapuścińskiego i życzę mu zwycięstwa, bo "Historia znikania" to jedna z najlepszych rzeczy, jakie czytałam.
Bardzo polecam.

Tych, którzy książki nie zamierzają kupić, ale chcieliby więcej się na temat dowiedzieć, odsyłam do artykułu Łukasza Orlickiego z 2006 roku, a tych, którzy chcieliby wiedzieć więcej o kopalni, do fachowego i, myślę, wyczerpującego, opracowania na redbor.pl

A wszystkie moje zdjęcie -  w albumie, zapraszam:)

.....

Tu można przeczytać wywiad z F.Springerem,
tu zobaczyć jeszcze inne zdjęcia, kilka też z lat 60 - tych!

A  TU - jak Miedzianka wygląda dzisiaj 😊